Көне түрк бітік тілінің сөздігі

Мәтін




Көне түрк бітік тілінің сөздігі

(Білге қаған, Күлтегін, Тонықұқ бітіктас мәтіндері бойынша)


ab


1                   

ab

B

аң, ау

2                   

abla-

aLB

аулау, аң аулау

3                   

Ca

1.Аш, 2. ашу

4                   

ačsïq

QSCa

aштық, қарны тоқ еместік

5                   

adaq

QD

1.аяқ, 2.аяғы, 3.адымы

6                   

Adaq qamïš

YmQ QD

Адақ қамыш (жер)

7                   

adïnčïγ

GiWD

Айшықты, әсем

8                   

adïrïl-

-LRD

Айырылу

9                   

adïrïlmaduq

xDmLRD

Айырылмадық

10               

adγïr

RGD

айғыр

11               

al-

L

алу

12               

alï

iL

ала-

13               

alïp

pL

алып, үлкен, ірі

14               

Alïp šalčï aq atï

iTQiCLYpL

Алып шалшы ақ аты (ат атауы)

15               

almatïn

niTmL

алмадың

16               

almïs

YmL

алған

17               

alpaγu

UGpL

алпауыт, ірілеу

18               

alqïntïγ

GOQL

алқындық, жойылдық,жоғалдық

19               

altï

iTL

алты

20               

altïmïz

zmTL

алдық

21               

altïzdï

iDzw

алысты, жұлысты

22               

altun

NUTL

алтын

23               

Altun yïš

Yij NUTL

Алтын йыш (орман)                        

24               

altunïn

NiNUTL

алтынын

25               

amtï

iTm

енді

26               

anča

aW

анша, сонша

27               

ančuladï

iDaLUW

олжалады, құрықтады

28               

anï

iN

оны, соны

29               

anï yanï

iFJiN

онысы және де

30               

ïγ

GF

жаман, нашар

31               

anta

aO

анда, сонда

32               

antaγ

GO

1.андағы, сондағы; 2. өйтіп, сөйтіп

33               

antaγïŋïn

NyGO

сондағысын

34               

ïr

Ry

сонау, аңғаруы тиіс, соны

35               

ïr adïncïγ

GiWDRy

сол айшықты

36               

apa

ap

үлкен, ірі, туысқандардың үлкені

37               

apam

map

үлкенім

38               

apamïz

zmap

үлкеніміз

39               

apar

Rp

Апар (аварлар)

40               

apït

Tip

апыт

41               

aq

Q

ақ, аппақ

42               

aqanïm

myQ

ағам (әкем)

43               

aqanïmïz

zmyQ

ағамыз

44               

aqanïn

niyQ

ағаны

45               

aqanïŋ

yNQ

ағаның

46               

ančï

iCWQ

Алғашқы сап, бастапқы әскер

47               

aqïtïmïz

zmTiQ

қарсы тұрдық, төтеп шықтық

48               

ara

aR

ара, арасы, аралығы

49               

arïrltïγ

GTLR

1.арықтадық, шаршадық,2.жоқ болу, көзден кету

50               

arqïš

YQR

1.ары-бері, 2. Керуен,кере

51               

armaqčï

iCQmR

Армақчы,өтірікші, алдаушы

52               

Arquy qarγu

UGRQJUQR

Арқұй қарғұ (жер), бекініс жер

53               

artatï

iTTR

арттырады, жақсартады, көтереді

54               

artuq

xTR

Артық,үлкені

55               

artuqï

ixTR

артығы

56               

arturup

pRUTR

арқаланып, артық санап

57               

aša

aY

аса, асып

58               

as-

-S

асу

59               

asdïmïz

zmDS

астық (асу астық)

60               

asïra

aRS

асты, астында, төменде

61               

asïra jer

rijiRS

төменде жер

62               

ašoq

xS

Ашоқ (соғды аты)

63               

Y

Ас, азық, тағам

64               

ašsïz

zSY

ассыз, ас тағамсыз

65               

at

T

1.ат, жылқы,2.есім,аты

66               

ata

aT

Ата,ата-баба

67               

ataγ

GTa

атақ

68               

atï

iT

1.Аты, есімі,2.туысы

69               

atïn

niTa

атын

70               

atïsï

isiT

аталығы, немере туыс

71               

atïγ binip

pnibGT

атты мініп

72               

atlïγ

GiLGT

Атты, атқа мінген

73               

ay

J

ай

74               

aymaγ

GmJ

аймақ,аумақ

75               

az

z

аз

76               

Az budun

NDUBz

Аз халқы

77               

Az budunuγ

GNDUBz

Аз халықты

78               

Az elteber

grbtlz

Аздың елтебері

79               

az erin

nrz

Аз ерлерін, батырларын

80               

az qïrqïz

zQRiQz

аз қырғыз

81               

az tutuqug

GUxTUTz

аз тұтұқты

82               

az yaγïz

zGJz

аз йағыз

83               

az yaγïzïn binip

pnibnizGJz

аз йағызын мініп

84               

azman

Nmz

азман

85               

azman aq

QNmz

Азман ақ

86               

azqïńa

aFkz

азғана

87               

azuq

QUz

азық

88               

aγ

iG

Көтерілу, асқақтау

89               

aγï  

iG

1.жібек, торғын мата, 2.асыл бұйым

90               

aγïr

RG

1.ауыр, 2. қымбатты

91               

aγïsï

isiG

жібегі, асыл заттары

92               

aγïtïp

pTG

ағытып, қуалап, шаба жөнелу

93               

aγu

UG

Ағұ

94               

аrmaqčïsïn

nisiCQmR

алдаушыларын, арбалғандарын


Ba


95               

baγa

aGB

баға (баулы елдің), жұрт, ауыл

96               

balbal

LBLB

балбал (ұстын тас тізбегі)

97               

balbal tikdim

mdKitLBLB

балбал тікдім (орнаттым)

98               

balïqa barmadï

iDmRBakiLB

балыққа (қалаға) бармады

99               

balïqdaqï

iQDkLB

балықтағылар (қаладағылар)

100           

bar

RB

бар

101           

bardï

iDRB

барды

102           

bardïγ

GDRB

бардық

103           

bardïγïz

zGDRB

бардыңыз

104           

bardïq

xDRB

бардық

105           

barγu

UGRB

бары, болғаны

106           

barïγma

amGRB

баруыма

107           

barïmïn

NimRB

барын, бар мүлкін

108           

barïp

pRB

барып

109           

barïq

QRB

барық (кешен)

110           

barïqïn

niQRB

барығын (кешенін)

111           

barïr

RiRB

барар

112           

barmïš

smRB

барған

113           

barmïš

YmRB

барған

114           

bars

SRB

Барыс

115           

bars beg

gbSRB

Барыс бек

116           

barsar

RSRB

барса

117           

barur

RURB

барар

118           

bašda

aDYB

басында, баста

119           

basdïm

mDSB

басдым, жауладым

120           

basdïmïz

zmDSB

басып алдық

121           

bašγu

UGYB

басқы, бастапқы

122           

bašγu boz at

TzUBUGYB

Башғұдың боз аты

123           

bašïŋa

ayiYB

басына

124           

bašlayu

UJLYB

бастап

125           

bašlïγïγ

GGLYB

бастыларды, басы барларды

126           

bašlïγïγ  jüküntürmüz

zmtrOuqjGGLYB

бастыларды бағындырып

127           

basmasar

RSmSB

баспаса

128           

basmïl

LmSB

Басмыл

129           

batmï

imTB

батпа

130           

batsïq

kSTB

батыс, күнбатыс

131           

bay

JB

бай

132           

bay qïltïmïz

nmwiQJB

бай қылдық

133           

bayïrqu

UxRJB

Байырқұ

134           

bayïrqunïŋ

ynUxRJB

Байырқұдың

135           

baz

zB

Баз

136           

baz qïlmïs

smLiQzB

тыныш еттік, басып тастау


Be/bi


137           

bediz

zdb

бәдіз, тасмүсін

138           

bedizči

iCzdb

бәдізші

139           

bedizčig

giCzdb

бәдізшіні

140           

bedizin

nizdb

бәдізін

141           

bediztim

mtzdb

бәдіздедім

142           

beg

gb

бек

143           

beg

ygb

бегің

144           

begim

mgb

бегім

145           

begler

rlgb

бектер

146           

begleri

irlgb

бектері

147           

beglerim

mrlgb

бектерім

148           

begli

ilgb

бекті

149           

beglik

Klgb

бектік

150           

beŋgü

ugyb

мәңгі

151           

beŋgü el

liugyb

мәңгі ел

152           

beŋgü taš

YTugyb

мәңгі тас

153           

berčeker

rKCrb

Берчекер

154           

bergerü

urgrib

бері қарай

155           

berigme

amgrib

беруге

156           

beriye

ajrb

бері қарай

157           

beriye

ajrib

бері қарай

158           

bermedi

idmrib

бермеді

159           

bermis

smrb

берген

160           

bertim

mtrb

бердім

161           

bertimiz

zmtrib

бердік

162           

bertük

qtrib

бердік

163           

berür

rurib

берер

164           

berürümen

nmrurib

бергенімен

165           

bes

sib

бес

166           

bes otuz

zTUYib

бес отыз (25)

167           

bes yolï

iLUJYib

бес жолы

168           

besükiŋe

ayiqsib

бесігіне

169           

besinči

Wsib

бесінші

170           

bičin

niCib

мешін

171           

bile

alib

бірге

172           

bilge

aglib

білге, білік, парасатты, ақылды

173           

bilgisin

zisglib

біліктісін

174           

bilig

glib

білік

175           

biligsiz

zsglib

біліксіз, білімсіз,сауатсыз

176           

bilin

ylib

білін

177           

bilir

rlib

білер

178           

bilirsiz

zisrilib

білерсіз, білер жоқ

179           

bilmedük

qdmlib

білмедік

180           

bilmez

zmlib

білмес

181           

bilmez teg

gtzmlib

белместей

182           

bin

nib

мін-

183           

binip

pnib

мініп

184           

bir

rib

бір

185           

bir qïrïq

QRiQrib

бір қырық (31)

186           

biriki

iKrib

бір екі

187           

biriki oγušum

mYGUiKrib

бірекі оғұшым (туысым)

188           

birіje

ijrib

бері

189           

birle

alrib

бірге, бірлен

190           

birle

ilrib

бірге

191           

birle sünüšdümüz

zmdYyusalrib

бірге соғыстық

192           

bermis

smrib

берген

193           

bertükgerü

urgqtrib

бергенімізге орай

194           

bitidim

mditib

бітідім, жаздым

195           

bitidim

mdtib

бітідім, жаздым

196           

bitig

gtib

бітік, бітіг, жазу

197           

bitigme

amgtib

бітік, бітіг жазушы

198           

bitigtaš

YTgtib

бітіктас, бітігтас

199           

biz

zib

біз

200           

bizin

yzib

біздің

201           

biziŋe

ayzib

бізге



Bo/bu



202           

bolču

UCLUB

Болчұ (жер)

203           

bolčun

NUCLUB

болсын

204           

bolïp

pLUB

болып

205           

bolmazun

NUzmLUB

болмасын

206           

bolmïs

smLUB

болған екен

207           

bolmïš

YmLUB

болған екен

208           

boltačï

CwUB

болушы

209           

boltačï erti

itriCwUB

болушы еді

210           

boltačï tep

pitiCwLUB

болушы деп

211           

boltat

TwUB

болғандығы

212           

boltï

iwUB

болды

213           

boltuqïnta

aOixTLUB

болған кезде

214           

bölün

nlub

Бөлүн

215           

Boyla

aLJUB

Бойла,барлық, бүкіл,бүтін

216           

borča

aCRUB

борша

217           

börü

irub

бөрі

218           

börüteg

gtirub

бөрітек, бөрітекті

219           

bu

UB

бұ, бұл

220           

budun

NDUB

бұдын, халық

221           

budun

NUDUB

бұдын, халық

222           

budunï

iNDUB

бұдынды, халықты

223           

budunum

mNDUB

бұдыным, халқым

224           

budunlïγ

GiLNDUB

бұдындық, халықтық

225           

budunuγ

GNDUB

бұдынды, халықты

226           

budunqa

aQNDUB

бұдынға, халыққа

227           

budunta

aODUB

бұдында, халықта

228           

budunuŋ

yNDUB

бұдынын, халқын

229           

budunuγ anča

aWGNDUB

бұдынды сонша

230           

bulundaqï

iQDyLUB

бұрыштағы, шеттегі

231           

buluŋ

yLUB

бұрыш

232           

bulγaqïn

niQGLUB

бұзғаны

233           

bumun

NmUB

бұмын (миллион)

234           

bunča

aWUB

бұнша, осыншама

235           

bunča

WUB

бұнша, осыншама

236           

bunï

iNUB

бұны, мұны,

237           

bunta

aOUB

бұнда, мұнда

238           

buŋ yoq

xJyUB

мұң жоқ

239           

buŋïγ

GyUB

мұңды

240           

buŋsïz

zSyUB

мұңсыз

241           

buquγ

GQUB

Бұқығ, мықты,қуатты

242           

buqaraq ulïs

sLUQRQUB

Бұқарақ ұлыс

243           

busγurmïs

smRUGYUB

бұзған екен

244           

busγurur

RURUGYUB

бұзар, азғырар

245           

busγurur ermis

smrRURUGYUB

бұзған екен, азғырар екен

246           

buyruq

xRJUB

бұйрық

247           

buyruqï

ixRJUB

бұйрығы

248           

buz

zUB

бұзу

249           

buzdïmïz

zmDzUB

бұздық



ča


250           

čabïsï

YBC

сөз иесі, хәкім, кеңесші

251           

čabïs

isBC

сөз-саптаушысы, кеңесшісі

252           

čača

aCC

Чача

253           

ček

KiC

Чек

254           

Ček budun

NDUB KiC

Чек бұдын (халқы)

255           

čeŋ seŋün

nuysyC

Чең сеңүн (қыт: лауазым)

256           

čïb

BUC

шым, қорғаныс

257           

čïntan

NOiC

Чынтан (ағаш)

258           

čïqan

NQiC

Чықан (лауазым)

259           

čïγań

FGiC

чыған, кедей-кепшік

260           

čïγańïγ

GFGiC

чығанды, кедей-кепшікті

261           

čöl

luC

шөл, құрғақ жер

262           

čub

BUC

Чұб (аудан)

263           

čur

RUC

чұр

264           

čuruŋ

yRUC

чұрын

265           

čuš bašïnta

aOiYBYUC

Чұш басында

266           

čuγay yïš

YijJGUC

Чұғай йыш (орман)


e

267           

eb

b

үй

268           

ečili

iliC

әкелі

269           

ečim

mC

әкем

270           

ečim

miC

әкем

271           

ečisin

nisiC

әкесін

272           

ečüm

muC

әкем

273           

ečümüz

zmiC

әкеміз

274           

edil

lgd

еділ

275           

edgü

ugd

1.игі, жақсы, 2. үнемі

276           

edgüg

gugd

1.игіні, жақсыны, 2.үнемі

277           

edgüti

itugd

жақсылап

278           

ediz

zd

Едіз

279           

ediz budun

NDUBzd

Едіз бұдын, халқы

280           

egirip

prg

иіріліп

281           

egri tebe

gritb

иірілген түйе, өркешті түйе

282           

eki šad

DY iK

екі шад

283           

ekin

niK

екеуін

284           

ekin ara

aRniK

екеуі аралығында

285           

ekinti

itniK

екінші

286           

ekintü

uOK

екінші

287           

el

li

ел

288           

elbilge

aglib li

Ел білге (елдің біліктісі, данасы)

289           

elig

gli

елу

290           

elig yïl

Lijgl

елу жыл

291           

eligiŋ

yKil

елдігін

292           

elim

mli

елім

293           

elimiz

zml

еліміз

294           

elin

nili

елін

295           

elin

yl

елін

296           

elin törün

nurutnyl

Елін төрелігін

297           

elke

iKl

Елге

298           

elledük

qdlli

Елдік еткен

299           

ellig

glli

Елдік

300           

elligig

gglli

Елдікті

301           

elligig elsiretimiz

zmdtrsliggli

Елдікті ел еткенбіз

302           

elsiremis

smrsl

Ел еткен

303           

elsiretmis

smtrsl

Ел еткен

304           

elteber

rbtl

Елтебер, жергілікті билеуші

305           

eltedi

idtla

елдеді, ел етті

306           

elteris

srtli

Елтеріс, елді теруші,елді жинаушы

307           

elti

itl

жеткізу, жасау

308           

emgek

Kgm

еңбек, күш жігер

309           

іlki

Kliy

ең ілкі, әуелі

310           

er

r

ер, батыр, баһадүр

311           

er at boltï

iwUBTr

ер батыр атты болды

312           

erig

gr

ерді, батырды

313           

erig sancdi

iDWSgr

ерді шанышты

314           

erikli

ilKr

ерікті

315           

erin

nir

ерлерін

316           

erin

nr

ерін

317           

erinc

Wr

еді екен

318           

ermis

smr

екен

319           

ermis

Ymr

екен

320           

ermis el

lismr

болған ел

321           

erser

rsr

болса, етсе

322           

erteg

gtr

етсе

323           

erti

itr

еді

324           

erti

itri

еді

325           

ertigiz

zgtr

еткен екен

326           

ertim

mtr

едім

327           

ertis ögüz

zgustr

Ертіс өзен

328           

ertürü

urutri

1.жасата, 2.итере

329           

erür

rur

еткен, болған екен

330           

esid

dis

есті, тыңда

331           

esidin

yds

есті, тыңда

332           

esidin

ydis

естің, тыңда

333           

esidkil

Lgdis

есітіңдер

334           

esitim

imtsi

Есеттім,тыңдадым

335           

Estemi

mtsi

Естемі, парасатты, есті

336           

Ezgenti qadaz

zDQitngz

Езгенті қадаз

i


337           

ičikdi

idKCi

еніп кірді, бағынды

338           

ičin

niCi

ішін

339           

ičkemis

smKCi

ішіне енді

340           

ičre

arCi

іші, ішінде

341           

ičreki

iKrCi

ортаңғы, ішкі, ішіндегі

342           

igdeyin

nijdgi

игі етейін, асырайын

343           

igidemiš

Ymdgi

игі еткен, асыраған

344           

igidü

udgi

игілікті

345           

igre

argi

игі

346           

igіti

itgi

асырай

347           

igіtim

mtgi

асырадым

348           

igіd

dgi

игі, жақсы

349           

igіdemis

smdgi

игі еткен, асыраған

350           

ilgerü

urgli

ілгері

351           

ilgerü

urgl

ілгері

352           

ini jügünüm

mnugjni

Іні жиенім

353           

inim

mni

інім

354           

inisi

isini

інісі

355           

inisi

isni

інісі

356           

inel

Lni

Інел,сенімді

357           

inmis

smni

інген, түскен

358           

isig

gsi

істі

359           

isig küčüg

gCuKgsi

Істі күшті

360           

isig küčüg

gCuqgisi

Істі күшті

361           

isigti

itgsi

істіні

362           

isire

arsi

кейінірек, артынан

363           

itdi

idti

еді

364           

itdim

mdti

итердім

365           

itgüči

iCugti

жасаушы

366           

iti

iti

еді

367           

itinü

unti

содан ұласып

368           

itip

pti

жіберіп

369           

itiyein

nijti

етейін

370           

itmis

smti

еткен

371           

izgil budun

NDUBlgzi

Ізгіл бұдын, халық


ï


372           

ïčγanmïs

smNGCi

ішіне енгізіп

373           

ïčγanu

UNGCi

ішіне қарай

374           

ïdï

idi

Иесі

375           

ïdï yoq

xJidi

Ие жоқ

376           

ïdmïs

smDi

итерген

377           

ïdsïz

zsdi

иесіз

378           

ïduq

xDi

Ыдұқ

379           

ïduq ötüken

nqtuxDi

Ыдұқ Өтүкен

380           

ïnanču

UWNi

Ынанчұ, ынамды, сенімді

381           

ïnanču čur

RUCUWNi

Ынынчұ чұр

382           

ïrap

pR

жарып, алыстап

383           

ïraq

QRi

жырақ, алыс

384           

ïsbara

aRBYi

Ышбара, сабыра

385           

ït

Ti

ит

386           

ïtï

iTi

итере

387           

ïtïmïz

zmTi

еттік

388           

ïγar

RGi

жияр




Ke/ki/ko/ku


389           

keče

iYiK

кеше, кешіп, өтіп

390           

keče

aCK

кеше, өте

391           

kedimlig

glmdK

кежімлік

392           

kegürteg

gtrugiK

тексіздік

393           

keksürtükin

niqtrusKiK

кектестірген

394           

kelerim

mrlK

келерім

395           

keleyin

njlK

келейін

396           

kelinüm

mnuylK

келінім

397           

kelip

plK

келіп

398           

kelipen

nplK

келген соң

399           

kelmis

smlK

келген екен

400           

kelser

rslK

келсе

401           

kelti

itlK

келді

402           

kelürti

itrulK

келтірді

403           

kelürtim

mtrulK

келтірдім

404           

kenti

itnK

кенді, өз

405           

kentü

utnK

кенті, өз

406           

keŋeres

sryK

Кеңерес

407           

keŋü tarman

NmRTuyK

Кеңү Тарман

408           

kergek

KgrK

кергек

409           

kergek bolmïs

smLUBKgrK

кергек болған, қайтыс болған

410           

kergek boltï

iwUBKgrK

қайтыс болды, ғайып болды,

411           

kergeksiz

zsKgrK

сансыз, қажетсіз, көптеп

412           

kerü

uriK

кері, кейін

413           

kičig

gCiK

кіші

414           

kirip

priK

кіріп

415           

kisi

isiK

кісі

416           

kisig

gisiK

кісіні

417           

kisin

nisiK

кісісін

418           

kisioγlï

iLGUisiK

кісіұлдары

419           

kisre

arsiK

кейін

420           

kögmen

nmguK

Көгмен

421           

kögmen yïš

YijnmguK

Көгмен йыш (орман)

422           

kök

KuK

көк

423           

kök

Kuq

көк

424           

kök türuk

qrutquq

Көк Түрк

425           

köl

luK

көл

426           

költe

atluK

көлде

427           

köŋülte

atlyuK

көңілде

428           

köŋülteki

iKtlyuK

көңілдегі

429           

kop altïmïz

zmDTLpUx

көп алдық, көп бағындырдық

430           

köp baz

zBpUQ

Көп баз(тыныш)

431           

körlüg

glruK

көруші

432           

körti

itruK

көрді

433           

körü

uruK

көру

434           

körügme

amgruK

көруге

435           

körügüŋin

nyugruK

Көрінгенін, бағынғанын

436           

körüp

pruK

көріп

437           

körür

rruK

көрер

438           

kötürmis

smrtuK

көтерген

439           

kötürmis

smrtuK

күт

440           

közde

adzuK

көзде

441           

közi qašï

iYQizuK

көзі қасы

442           

kü ermis

smruK

атақты екен

443           

kü esdip

pdsuK

атағын естіп

444           

küč

Cuq

күш

445           

kül

luK

Күл, көлік, атқа мықты

446           

kültegin

ngitluK

Күлтегін

447           

kültegin

ngitluq

Күлтегін

448           

külüg

gluK

көлік

449           

kümüš

YmuK

күміс

450           

kümüšin

niYmuK

күмісін

451           

kün

nuK

күн

452           

kün

nuq

күн

453           

kün batïsqïŋa

ayiksTBnuK

күн батысына

454           

kün batsïqdaqa

aQDQSTBnuK

күн батыстағы

455           

kün ortusïŋaru

RyisUTRUnuK

күн ортасына қарай

456           

kün toγsuqqa

aQSGUTnuK

күн тумыста

457           

kündemis

smdyuK

күңдеген

458           

küntüz olurmadï

DmRLUztnuK

күндіз отырмады

459           

küŋ

yuK

күң

460           

küš

Yuq

күш

461           

küsü

isuK

күші

462           

kіm artatï

iTTRmK

кім артқызады, кім жеткізеді

463           

kіmke

aKmK

кімге



Qa/qo/qu


464           

qadïrqan

NQRDQ

Қадырқан

465           

qadïrqan yïš

YijNQRDQ

Қадырқан йыш

466           

qaγan

NGQ

қаған

467           

qaγan at

TNGQ

Қаған аты

468           

qaγanï

iNGQ

қағаны

469           

qaγanïγ

GNGQ

қағанын

470           

qaγanïm

mNGQ

қағаным

471           

qaγanïn

niNGQ

қағанын

472           

qaγanïŋ

yNGQ

қағанның

473           

qaγanlïγïγ

GGLNGQ

қағандықты

474           

qaγanlïγïγ qaγansïratïmïz

zmDTRSNGQGGLNGQ

қағандықты

қаған етіп сайладық

475           

qaγanqa

aQNGQ

қағанға

476           

qaγansïramïs

smRSNGQ

қаған ету

477           

qaγansïratmïs

smTRSNGQ

қаған етіп сайладық

478           

qaγanta

aOGQ

қағанда

479           

qaγanladuq

xDLNGQ

қаған еттік

480           

qaγanlïγ

GLNGQ

қағандық

481           

qalmasï

iYmLQ

қалмасы

482           

qalmazun

NUzmLQ

қалмасын

483           

qamaγ

GmQ

барлық, бәрі

484           

qamaγï

iGmQ

барлығы, бәрі

485           

qamsïγ

GYmQ

қамыққан, теңселген

486           

qanï

iNQ

қайсы

487           

qantan

NOQ

қайдан

488           

qapïγqa

aQGpQ

қақпаға

489           

qapaγan

NGpQ

Қапаған, қабаған (қабушы)

490           

qara

aRQ

қара

491           

qara türges budun

NDUBsgrutaRQ

Қара түргеш бұдын, халық

492           

qaraγ

GRQ

қарау

493           

qarluq budun

NDUBxLRQ

Қарлұқ бұдын, халқы

494           

qarluquγ

GUxLRQ

қарлұқты

495           

qatïγdï

iDGTQ

қатты

496           

qatïγdï

idGTQ

қатты

497           

qatun

NUTQ

қатұн, қатын

498           

qatunïγ

GNUTQ

қатынды

499           

qazγanïp

pNGzQ

иеленіп, жеткізіп

500           

qazγanman

nmRNGzQ

иелік етіп, тауып

501           

qazγanmïs

smNGzQ

иелік етіп, тауып алып

502           

qazγanta

OGzQ

иеленгенде, жеткізгенде

503           

qazγantïm

mOGzQ

иелік еттім, жеткіздім

504           

qïdmaz

zmDik

қылмас

505           

qïlïčladï

iDLCLik

қылыштады

506           

qïlïnmaduq

xDmNLiQ

жасамадық

507           

qïlïnmïs

smNLQ

жасалған

508           

qïlïntaquda

aDxOLiQ

жасалғанда

509           

qïlmadim

mDmLiQ

қылмадым

510           

qïlmïs

smLiQ

қылған

511           

qïltïm

mTLiQ

қылдым

512           

qïltïm

mwiQ

қылдым

513           

qïrïq

QRik

қырық

514           

qïrqïz

zQRik

Қырғыз

515           

qïšlap

pLYiQ

қыстап

516           

qïtań

FTik

Қытаң

517           

qïz

zik

қыз

518           

qïz oγlu

yLGUzik

қыз ұлы, қыз баласы

519           

qoń

FUx

қой

520           

qonayïn

niJNUx

қонайық, түсейік

521           

qontuqda

aDxOUx

қонғанда

522           

qonturmïs

smROUx

қонған екен

523           

qonturtïmïz

zmTROUx

қонақтағанбыз, қондырдық

524           

qonturtumuz

zmTRUOUx

қонақтана отырғыздық

525           

qop

pUQ

көбісі, бәрі, барлығы

526           

qoplamïs

smLpUQ

қопарған, жаулаған

527           

qubartdïm

mDTRBUx

жинақтадым

528           

qubartmïs

smTRBUQ

жинақтаған екен

529           

qul

LUQ

құл

530           

qul

LUx

құл

531           

qul boltï

iwUBLUx

құл болды

532           

qul qulluγ

GLLUxLUx

құл құлдық

533           

quldamïs

smDLUx

құл еткен екен

534           

qunču

WUx

құнчы, ханша

535           

qunčuylarïm

mRLJWUx

ханшаларым

536           

qup

pUx

көп, мол

537           

qurïdan

NDRUx

батыс тұста?

538           

qurïγaru

URGRUx

кейінге қарай

539           

qurïγaru

URGiRUx

кейінге қарай

540           

qurïγaru

URGQUx

кейінге қарай

541           

qurïqan

NQiRUx

Құрықан

542           

qurïya

aJRUQ

кейін

543           

Qušluγ qada

aDQGLYUQ

Құшлық қада (жартаста)

544           

qušu tutuq

xTUTUYUx

Құшұ тұтық

545           

qutay

JTUx

құтай(мата)

546           

qutuŋa

ayTUx

құтыңа

547           

qutum

mTUx

құтым



Ma/me


548           

maŋa

aym

маған

549           

maqrač

CRQm

Мақраш

550           

maγï qurγan

NGRUQiGm

Мағы қорған

551           

men

zm

мен

552           

meniŋ

ynm

менің


Ne


553           

ne

y

не

554           

ne yïlsïγ

GsLijyn

не жылы, неткен жұмсақ, биязы

555           

Neŋ seŋün

nuysKn

Нең сеңүн

556           

neŋ

yn

нең



O/ ö


557           

öd

du

уақыт, мерзім, шақ

558           

ödke

aKdu

уақытта, мерзімде, шақта

559           

ög

gu

шеше, ана

560           

öglerim

mrlgu

шешейлерім, аналарым

561           

ögüm

mgu

шешем, анам

562           

ökün

nuKu

өкін

563           

ökünüp

pnKu

өкініп

564           

öküs

YKu

күллі, барлық, бәрі

565           

ötüken

nKtu// nqtu

Өтүкен, ата-бабалар мекені

566           

ol

LU

ол

567           

ol erinč

WrLU

ол еді

568           

ölgeli

ilglu

өлгелі, өлуге

569           

ölsekig

gKslu

өлімсек

570           

ölsekin

nyKslu

өлгенше

571           

ölteči

iCtlu

өлерменше

572           

öltečisin

nsiCtlu

өлермендей, өлгенше

573           

ölteg

gtlu

өлімші

574           

ölti

itlu

өлді

575           

ölü jetin

utijulu

өлермендей, өле-тіріле

576           

ölüge

iglu

өлімге

577           

ölüreyin

nijrulu

өлермен

578           

olurmadïm

mDmRLU

отырмадым

579           

olurmïs

smRLU

отырған

580           

olurmïš

YmRLU

отырған екен

581           

ölürmis

smrulu

өлген екен

582           

ölürmis

Ymrlu

өлген екен

583           

olurpan

NpRLU

отырғанда

584           

olursar

RSRLU

отырса

585           

olurta

TRLU

отырғанда

586           

olurtačïsïn

nsiCTRLU

отыра берсе, отырғандай

587           

olurtadï

iDTRLU

отырғызғанда

588           

olurtï

iTRLU

отырды

589           

olurtïm

mTRLU

отырдым

590           

ölürtimiz

zmtrlu

өлтіргенбіз

591           

olurtuqda

aDxTRLU

отырғанында

592           

olurup

pRLU

отырып

593           

olurur

RURLU

отырар

594           

ömezsiz

nszmu

түсінбес, аңғармас

595           

on

NU

он

596           

on oq budun

NDUBxNU

Он оқ бұдын, халқы

597           

on oq oglïm

mLGUxNU

Он оқ ұлым

598           

on tutuq

xTUTyU

Оң тұтық

599           

öŋli

ilnu

өңлі

600           

öŋre

aryu

өңіріне, алдыға

601           

oplayu

UJLpU

шаба жөнелу, тура шабу

602           

oqsïz

zSQU

русыз, тайпасыз

603           

oqun urtï

iTRUNUx

оғын жаудырды, тигізді

604           

ordu

UDRU

орда

605           

örim

mru

өрім

606           

örti

itru

өрті

607           

ot sub

BUSTU

От су

608           

otqa

aQTU

отқа

609           

ötüken

nKutu

Өтұкен

610           

ötüken jïš

aDYijnqtu

Өтүкен йышда

611           

ötüken jïš

Yijnqtu

Өтүкен йыш

612           

otuz

zTU

отыз

613           

otuz tatar

RTTzTU

Отыз татар

614           

otuzqa

aQzTU

отызға

615           

özüm

mzu

өзім

616           

oγlanïm

mNLGU

оғланым, ұлым

617           

oγlï

iLGU

оғлы, ұлы

618           

oγlïn

niLGU

оғлын, ұлын

619           

oγlïn

nLGU

оғлын, ұлын

620           

oγlïnïŋïzda

aDzyNLGU

оғлыныңзда, ұлыңызда

621           

oγlïnta

aOiLGU

оғлында, ұлында

622           

oγul atï

iTiLGU

ұлының аты

623           

oγul tarqan

NQRTLGU

Оғұл тархан

624           

oγuš

YGU

ру, тайпа, уысты ел

625           

oγušï

iYGU

руы, тайпасы, уысты елі

626           

oγuz

zGU

Оғұз, оғыз

627           

oγuz budun

NDUBzGU

Оғұз бұдыны, оғыз халқы

628           

oγuzγaru

URGzGU

Оғұзға қарай, оғызға беттей


P


629           

purïm

mRUp

Пұрұм (Рим)



Qa/qi


630           

qadïrqan

NQRDQ

Қадырқан

631           

qadïrqan yïš

YijNQRDQ

Қадырқан йыш

632           

qaγan

NGQ

қаған

633           

qaγan at

TNGQ

Қаған аты

634           

qaγanï

iNGQ

қағаны

635           

qaγanïγ

GNGQ

қағанын

636           

qaγanïm

mNGQ

қағаным

637           

qaγanïn

niNGQ

қағанын

638           

qaγanïŋ

yNGQ

қағанның

639           

qaγanlïγïγ

GGLNGQ

қағандықты

640           

qaγanlïγïγ qaγansïratïmïz

zmDTRSNGQGGLNGQ

қағандықты

қаған етіп сайладық

641           

qaγanqa

aQNGQ

қағанға

642           

qaγansïramïs

smRSNGQ

қаған ету

643           

qaγansïratmïs

smTRSNGQ

қаған етіп сайладық

644           

qaγanta

aOGQ

қағанда

645           

qaγanladuq

xDLNGQ

қаған еттік

646           

qaγanlïγ

GLNGQ

қағандық

647           

qalmasï

iYmLQ

қалмасы

648           

qalmazun

NUzmLQ

қалмасын

649           

qamaγ

GmQ

барлық, бәрі

650           

qamaγï

iGmQ

барлығы, бәрі

651           

qamsïγ

GYmQ

қамыққан, теңселген

652           

qanï

iNQ

қайсы

653           

qantan

NOQ

қайдан

654           

qapïγqa

aQGpQ

қақпаға

655           

qara

aRQ

қара

656           

qara türges budun

NDUBsgrutaRQ

Қара түргеш бұдын, халық

657           

qaraγ

GRQ

қарау

658           

qarluq budun

NDUBxLRQ

Қарлұқ бұдын, халқы

659           

qarluquγ

GUxLRQ

қарлұқты

660           

qatïγdï

iDGTQ

қатты

661           

qatïγdï

idGTQ

қатты

662           

qatun

NUTQ

қатұн, қатын

663           

qatunïγ

GNUTQ

қатынды

664           

qazγanïp

pNGzQ

иеленіп, жеткізіп

665           

qazγanman

nmRNGzQ

иелік етіп, тауып

666           

qazγanmïs

smNGzQ

иелік етіп, тауып алып

667           

qazγanta

OGzQ

иеленгенде, жеткізгенде

668           

qazγantïm

mOGzQ

иелік еттім, жеткіздім

669           

qïdmaz

zmDik

қылмас

670           

qïlïčladï

iDLCLik

қылыштады

671           

qïlïnmaduq

xDmNLiQ

жасамадық

672           

qïlïnmïs

smNLQ

жасалған

673           

qïlïntaquda

aDxOLiQ

жасалғанда

674           

qïlmadim

mDmLiQ

қылмадым

675           

qïlmïs

smLiQ

қылған

676           

qïltïm

mTLiQ

қылдым

677           

qïltïm

mwiQ

қылдым

678           

qïrïq

QRik

қырық

679           

qïrqïz

zQRik

Қырғыз

680           

qïšlap

pLYiQ

қыстап

681           

qïtań

FTik

Қытаң

682           

qïz

zik

қыз

683           

qïz oγlu

yLGUzik

қыз ұлы, қыз баласы

684           

qoń

FUx

қой

685           

qonayïn

niJNUx

қонайық, түсейік

686           

qontuqda

aDxOUx

қонғанда

687           

qonturmïs

smROUx

қонған екен

688           

qonturtïmïz

zmTROUx

қонақтағанбыз, қондырдық

689           

qonturtumuz

zmTRUOUx

қонақтана отырғыздық

690           

qop

pUQ

көбісі, бәрі, барлығы

691           

qoplamïs

smLpUQ

қопарған, жаулаған

692           

qubartdïm

mDTRBUx

жинақтадым

693           

qubartmïs

smTRBUQ

жинақтаған екен

694           

qul

LUQ

құл

695           

qul

LUx

құл

696           

qul boltï

iwUBLUx

құл болды

697           

qul qulluγ

GLLUxLUx

құл құлдық

698           

quldamïs

smDLUx

құл еткен екен

699           

qunču

WUx

құнчы, ханша

700           

qunčuylarïm

mRLJWUx

ханшаларым

701           

qup

pUx

көп, мол

702           

qurïdan

NDRUx

батыс тұста?

703           

qurïγaru

URGRUx

кейінге қарай

704           

qurïγaru

URGiRUx

кейінге қарай

705           

qurïγaru

URGQUx

кейінге қарай

706           

qurïqan

NQiRUx

Құрықан

707           

qurïya

aJRUQ

кейін

708           

Qušluγ qada

aDQGLYUQ

Құшлық қада (жартаста)

709           

qušu tutuq

xTUTUYUx

Құшұ тұтық

710           

qutay

JTUx

құтай(мата)

711           

qutuŋa

ayTUx

құтыңа

712           

qutum

mTUx

құтым




Sa/si/so/su


713           

sabï

iBS

сөзі, сөз саптау

714           

sabï süčig

giCusiBS

сөзі жұмсақ, сөзі сиқырлы

715           

sabïm

mBS

сөзім, саптаған сөзім

716           

sabïmïn

nmBS

сөзімді

717           

sabïmïn

NmBS

сөзімді

718           

sabïn

NBS

сөзін

719           

sabïn

niBS

сөзін

720           

sabïŋa

ayiBS

сөзіне

721           

sabïγ

GBS

сөзді

722           

šad

DY

шад

723           

šadïγ

GDY

шадты

724           

sanïčdï

iDWS

шанышды

725           

sanïčdïmïz

zmDWS

шанышдық

726           

sanïγlï

iLGNS

санаулы, азғана

727           

šantuŋ yazïq

QizJyUOY

Шантұң жазық

728           

saqïntïm

miTNQS

сағындым

729           

saqïntïm

mOQS

сағындым

730           

Sayu qop

pUxJS

санай көп

731           

seŋün

nuys

сеңгүн, жанжұн, (қытайша лауазым)

732           

silik

Klis

сұлу, ару

733           

silik

Kls

сұлу, ару

734           

sïmadï

iDmis

сыймады

735           

siŋlim

mlyis

сіңлім

736           

sïyu

UJis

сындыра

737           

sïγït

TGis

 жылат, жоқтат

738           

sïγïtačï

iCTGis

жылаушы, жоқтаушы

739           

sïγïtamïs

smTGiS

жылаған, жоқтаған

740           

sökin

niKus

сөгіп

741           

sökürmüs

smruKus

бүккен екен

742           

sözlešdimiz

zmdYlzus

сөзге бекіндік

743           

soγdaq

QDGUS

Соғдақ, соғдылық

744           

soγdaq budun

NDUBQDGUS

Соғдақ бұдын, халқы

745           

soγud

DGUS

соғыд

746           

us

сүңгілі атты әскер

747           

sülepen

nplusus

сүңгілі әскермен жорытып

748           

sub

BUS

су

749           

subča

aCBUS

суша

750           

subï

iBUS

суы

751           

süčüg

giCus

жұмсақ, сиқырлы

752           

süg

gus

әскерді

753           

süledim

mdlus

сүңгілі әскермен жорыттық

754           

süleju

ujlus

сүңгілей

755           

sülemedimiz

zmdlus

сүңгілей соғыстық

756           

sülemis

smlus

сүңгілей бардық

757           

sülep

plus

сүңгілей барып

758           

sünüglüg

glgyus

сүңгілі

759           

süŋ

nus

Сүң

760           

Suŋa jïš

YijayUS

Сұңа йыш

761           

süŋük

quyus

сүйек

762           

süŋüs

syus

сүңгілі соғыс

763           

süŋüsde

adYyus

соғысқанда

764           

süŋüsdumuz

zmdsyus

соғыстық

765           

süŋüsdumuz

zmdYyus

соғыстық

766           

süŋüskün

yuqyus

сүңгілескенде

767           

süŋüsmis

smsyus

сүңгілесіп соғыстық

768           

süŋüsmüš

YmYyus

сүңгілесіп соғыстық

769           

süre eltedi

idtlarus

сүйрелей жорытады

770           

süsü

isus

әскері, сүңгілісі

771           

süsü

usus

әскерін

772           

süsün

nisus

әскерін



Ta/te/to/tu/ti



773           

tabar

RBT

тауар

774           

tabγač

CGBT

Табғаш (қытай)

775           

tabγač tapa

apTCGBT

Табғашқа қарай

776           

tadqïš

sQDT

тадқыш

777           

taluy

JULT

теңіз

778           

tamag ïduq

xDiGmT

Тамақ ыдұқ

779           

taman

NmT

таман

780           

tamqa

aQmaT

Там үйге, қыш үйге

781           

tamγa

aGmT

таңба

782           

tamγačï

iCGmT

Таңбашы,алтын мөр ұстаушы

783           

tabγačγï

iGCGBT

Табғашсымақ, қытайсымақ

784           

tapa

apT

Қарай, таман

785           

tarduš

YUDRT

тардұш

786           

tarqan

NQRT

тархан, ерекше ерікті,

787           

tarqat

TQRT

тархандар

788           

taš

YT

тас

789           

tas barïq

QRBYT

Тас барық (тас қорған)

790           

tašïn

niYT

тасын

791           

tašqa

aQYT

тасқа

792           

tasqïdïmïz

zmDQYT

Тасыттық, ағыттық

793           

tasqïmïs

smQYT

Тасытқан, ағытқан

794           

tatabï

iBTT

татабы

795           

tatiŋa

ayiTT

Татына дейін («тат» саудагерге)

796           

taγ

GT

тау

797           

taγča

aCGT

Тауша, таудай

798           

taγdaq

QDGT

Тауға беттеп

799           

taγqïmïs

smkGT

Тауға беттеген екен

800           

teblegin

niglbt

тепкісін

801           

tedi

aDit

деді

802           

tedimiz

zmdt

дедік

803           

teg

gt

Тегі, дейін

804           

tegdi

idgt

тиді

805           

tegdükde

adqdgt

тигенде

806           

tegdükin

niqdgt

Тиген кезде

807           

tegi

igt

тегі

808           

tegi süledim

mdlusigt

Дейін соғысттық

809           

tegin

ngit

тегін

810           

tegin

ngt

тегін

811           

tegip

pgt

Тиіп, жетіп

812           

tegmedim

mdmgt

Тимедік, жетпедік

813           

tegmiš

Ymgt

Тидік, жеттік

814           

tegmiš erti

itrYmgt

Тиген екен, жеткен екен

815           

temir

rmt

Темір

816           

Temir qapïγ

GpQrmt

Темір қақпа

817           

temis

smit

тиген

818           

temis

smt

деген

819           

teŋіri

iryt

Тәңірі, жаратушы

820           

teŋіride

adiryt

Тәңіріде,Тәңіріден

821           

teŋіrisi

isiryt

Тәңірісі

822           

teŋіriteg

gtiryt

Тәңіртекті

823           

tep

pit

деп

824           

ter ermis

smrrit

деген екен

825           

termis

smrit

терген, жинаған

826           

tesir

rsit

десе

827           

teyin

njit

тиген

828           

tikidmis

smdKit

тік орнатқан

829           

tilinmeser

rsmnlt

тілініп кетпесе, жарылып кетпесе

830           

tinle

aLyit

тыңда

831           

Tirig edgiči

iCiKdgrit

тірі етуінше

832           

tirigi

igrit

тірісі

833           

tirilip

plrit

тіріліп

834           

tirkis isar

RSi YKrit

 керуен берілі болса

835           

tirіgerü

urgrit

тірілте

836           

tïšra

aRYT

тыста

837           

tizligig

gglzit

тізелікті

838           

tizligigi sükürtimiz

zmtrKusgglzit

тізесін барын иідірдік

839           

tögültin

ntlgut

төгүлтен

840           

tökti

itKut

төкті

841           

töles

silut

Төлес

842           

tonlïγ

GLNUT

тонды

843           

tonsïz

zSNUT

тонсыз

844           

ton

NUT

Тон, тұңғыш, алғашқы, ілкі

845           

toŋïra

aRyUT

Тоңыра

846           

toŋuquq

xxFUT

Тоңұқұқ

847           

toŋïquq

xxiNUT

Тоңықұқ

848           

toŋïra tegin

ngitayUT

Тоңыра тегін

849           

töpesinte

aOisput

төбесінде

850           

töpüt

tuput

Түбіт, тибет

851           

toqïdï

iDixT

түйреді

852           

toqïtadïm

mDTixT

тоқыттым, қашаттым

853           

toqïtdïm

mDTxT

тоқытдым, қашаттым

854           

Toqu arïqqasïn

nsQQRxT

тоқ арықтығын

855           

toquttum

mDTiQUT

тоқытдым, қашаттым

856           

toquz

zUxT

Тоғыз

857           

toquz ersen

nsrzUxT

Тоғыз Ерсең

858           

toquz oγuz

zGUzUxT

Тоғыз Оғыз

859           

toquz oγuz begleri

irlgbzGUzUxT

Тоғыз Оғыз бектері

860           

toquzunču

WzQUT

тоғызыншы

861           

tör

rut

төр

862           

tört

trut

төрт

863           

törtünči

Wtrut

төртінші

864           

törüde

idurut

төрелікте

865           

törüg

gurut

төрелікті

866           

törümis

smurut

туған, пайда болған

867           

törüsin

nisurut

төрелігін

868           

törüsü anča

aWisurut

төрелігі сонша

869           

törüsün

nusurut

төрелігін

870           

tosuq

QSUT

тоқтық, тойымдылық

871           

toγsuq

QSGUT

тоғыс, тумыс, шығыс

872           

toγu

aGUT

Тоғұ

873           

Toγu balïq

kLBUGUT

Тоғұ балық (қала)

874           

tümen

Nmut

түмен

875           

tün udïmadïm

mDmDUnut

түн ұйықтамадым

876           

tüpüt

tuput

Түбүт, тибет

877           

turu

URUT

тұра

878           

Türügeš

sgrut

Түргеш

879           

Türügeš  budunuγ

GNDUBsgrut

Түргеш бұдынды, халықты

880           

Türügeš  qaγan

NGQsgrut

Түргеш қаған

881           

Türügümüz

zmurut

Түркіміз (түрігіміз)

882           

türügі yargan

NUGRJigrut

Түрүгі йарған

883           

Türük

qrut

Түрүк, түрк

884           

Türük budun

NDUBqrut

Түрк бұдын, халқы

885           

Türük qagan

NGQqrut

Түрк қаған

886           

Türükümüz

zmqrut

түрүгіміз

887           

turuq

xRUT

арық, тұраулы

888           

turuγ

GRUT

Тұрлау, арық

889           

tüsdi

idsut

түсті

890           

tuta

aTUT

ұстай, тұта

891           

tutdï

iDTUT

ұстады, тұта білді

892           

tutmïs

smTUT

ұстаған, тұта білген

893           

tutsaq

QSTUT

ұстаса, тұтса

894           

tutsaqïn

NyQSTUT

ұстағанын, тұтқанын

895           

tutsar

RSDUT

ұстаса, тұтса

896           

tutup

pTUT

ұстап, тұтып

897           

tutupan

NpTUT

ұстаған, тұта білген

898           

tutuq

xTUT

тұтұқ

899           

tutuztï

iTzTUT

ұстасты

900           

tuyγun

NGJUT

Тұйғұн, тоған

901           

tuyγunïzda

aDzyNUGJT

тұйғыныңызда

902           

tuyγut

UBTGJUT

Тұйғұттар

903           

tüz

zut

түзу, тура

904           

tüzletim

mtlzut

түзеттім

905           

tüzsüz

zszut

түзусіз, тура емес

906           

tіzip

pzt

тізіп, ертіп



U/u


907           

908           

üč jegirmi

imrgjCu

үш жиырма (13)

909           

üč qurïqan

NQiRUxCu

Үш Құрықан

910           

uča

aCU

ұша

911           

uča barmïs

smRBaCU

ұша кетті, қайтыс болды

912           

učdu

iDCU

ұшты

913           

učdukda

aDxDCU

ұшқанда

914           

üčün

niCu

үшін

915           

üčün

nCu

үшін

916           

üčünčü

WCu

үшінші

917           

uda

aDU

қуалай, өкшелей

918           

uda basdïmïz

zmDSBaDU

қуалай бастық

919           

udlaqïn

niQLDU

ұршығын, арқасын

920           

udur seŋün

nuysRDU

Ұдұр сеңүн

921           

udušru

URYDU

қуалай

922           

ujur

ruju

үйіріп, сіңіреп

923           

ulamtï

iTmLU

сабақтас, ұласқан

924           

ulayu

UJLU

жалғасар, кейінгі

925           

ülesin

yKslu

үлесін

926           

ülü

ulu

ұлу

927           

ülügüm

mgulu

үлесім, бөлігім

928           

uluγ erkin

nKriGLU

Ұлық еркін

929           

uluγ sü

usGLU

ұлы әскер, қалың қол

930           

uluγ süŋüš

YyusGLU

ұлы соғыс, жойқын соғыс

931           

umadïq

xDmU

түсінбедік, аңғармадық

932           

umay

JmU

Ұмай

933           

urtï

iTRU

ұрды

934           

urtïm

mTRU

ұрдым

935           

urturtïm

mTRUTRU

ұрғыздым, қашаттым

936           

uru oγlïŋ

yLGUiRU

ұры ұлы, ұл бала

937           

uruγ sariyan

niJTRSGRU

ұрықсану

938           

uruŋu

iyRU

ұрұңү, өрөңге, рулық билік атағы

939           

uza

azU

оза, қуалай

940           

üze

azu

үсті, үстінде, жоғарғы

941           

üze anča

aWizu

үстінде сонша




Ya/yu/yo


942           

yabïz yablaq

QLBJzBJ

жабайы жұтаңқы

943           

yablaq

LQBJ

жұтаңқы

944           

yabγu

UGBJ

йабғұ

945           

yadaγïn

NGDJ

жаяуы

946           

yalaŋïn

NyLJ

жалаңы, жалаңашы

947           

yalïn

yLJ

жалын

948           

yalmasïnta

aOSmLJ

желкелігінде

949           

yamtar

RTmJ

йамтар, жеңілмес

950           

yan

nJ

жаны, қасы, тұсы

951           

yań

FJ

жаңа

952           

yana

aNJ

жанына

953           

yanturu

UROJ

тағыда, есесіне

954           

yaŋïlïp

pLyJ

жаңылып

955           

yaŋïlsar

RSLyJ

жаңылса

956           

yaŋïltaγ

GwyJ

жаңылдық

957           

yaŋïltï

iwyJ

жаңылды

958           

yaŋïltïqïn

nixLyJ

жаңылғаны

959           

yar

RJ

Жар (өзен)

960           

yaraqïnta

aOiQRJ

жарағына, темір сауытына

961           

yaraqlïγ

GLQRJ

жарақты, қарулы

962           

yarat

TRJ

жарат

963           

yaratïγma

amGTRJ

жаратуға

964           

yaratmïs

smTRJ

жаратқан

965           

yaratunu

UNUTRJ

жаратуы

966           

yaraturtïm

mTRUTRJ

жараттырдым, жасаттым

967           

yarïlqadi

iDGLQRJ

жарылқады

968           

yarïlqadïqïn

nixDQLRJ

жарылқағаны

969           

yarïlqaduq

xDQLRJ

жарылқадық

970           

yarïlqazun

UzQLRJ

жарылқасын

971           

yarγan

NGRJ

Йарған (атақ)

972           

yaš kelir

rslKYJ

жас келер

973           

yasar

RSJ

жасар

974           

yašïl ögüz

zguLYJ

Жасыл өзен

975           

yašïn

yYJ

жасын

976           

yašïŋa

ayiYJ

жасында

977           

yašïyur

RUJYJ

жасар

978           

yašyur erti

itrRUYJ

жасар еді, жастай еді

979           

yatdï

iDTJ

жатты

980           

yazï

izJ

жазы

981           

yazïŋa

ayizJ

жазында

982           

yaγï

iGJ

жауы

983           

yaγï bolti

iwUBiGJ

Жау болды

984           

yaγï ermis

smriGJ

Жауы еді

985           

yaγïl

LGJ

жиыл, жинал

986           

yaγïma

amGJ

жауыма

987           

yaγïru

URGJ

жақындау

988           

yaγïsï

isiGJ

жауы

989           

yaγïsïn

zisGJ

жауын

990           

yaγïz

zGJ

нығыз, қатты, қоңыр

991           

yaγïγ

GiGJ

жауды

992           

yïlqa

aQLij

жылға

993           

yïmšaq

QYmij

жұмсақ

994           

yïrïgaru

URGRij

кейінге

995           

yïrïya

aJRij

артқа қарай (сол қол жаққа)

996           

yïš

YJ

йыш, орман

997           

yïšqa

aQYij

орманға

998           

Yollïγ

GLLUJ

Йоллық,жолды, жолы болғыш

999           

Yolïγtegin

ngitGLUJ

Йолық тегін

1000       

Yollïγ tegin

ngitGLLUJ

Йоллық тегін

1001       

yolta

aTLUJ

жолда

1002       

yoluq

GLUJ

жолық

1003       

yonušurtïqïn

nixTRUYyUJ

араңдатқаны (жоныстырдығы)

1004       

yoq

xJ

жоқ

1005       

yoq

xUJ

жоқ

1006       

yoq boltï

iwUBxJ

жоқ болды

1007       

yoq qïsdïmïz

zmDYiQxJ

жоқ еттік

1008       

yoqadu

UDQUJ

жоғала кете берді

1009       

yoqïqa

aQixJ

жоқтауына

1010       

yorčïn

niCRUJ

Йорчын (атақ)

1011       

yorïdïmaz

zmDiRUJ

жорыттық

1012       

yorïp

piRUJ

жорытып

1013       

yorïtadïm

mDTRUJ

жорыттым

1014       

yortïmïz

zmTRUJ

жорыттық

1015       

yorup

pRUJ

жорып

1016       

yoruyor

RUJRUJ

жорыта

1017       

yoγ

GUJ

йоғ, жоқтау

1018       

yoγ ertürtimiz

zmtrutrGUJ

йоғын өткіздік

1019       

yoγčï

iCGUJ

йоғшы, жоқтаушы

1020       

yoγïnta

aOiGUJ

жоқтауында

1021       

yoγlamïs

smaLGUJ

жоқтаған

1022       

yoγutïr

riTUGJ

жоқтатып

1023       

yurtïda

aDTRUJ

жұртта


Je/ji


1024       

je

ij

же-у

1025       

Jegen

ngj

Йеген , жиен

1026       

Jegen sil

lisngj

Йеген сіл

1027       

Jegidi

adgj

жақсылай

1028       

jegirme

imrgij

жиырма

1029       

jegirіmke

iKmrgj

жиырмаға

1030       

jegünim

mnugj

жиенім

1031       

jegіrmi

imrgj

жиырма

1032       

jeme

amj

және

1033       

jemis

Ymij

жеген

1034       

jemis

Ymj

жеген

1035       

jenčü ögüz

zguuWj

Йенчү өзен (Інжү өзен)

1036       

jer

rij

жер

1037       

jer

rj

жер

1038       

jer bayïrqu

UxRJBrj

Жер Байырқұ

1039       

jer sayu

UJSrij

жер сайын

1040       

jer sub

BUSrij

жер су

1041       

jerči

iCrj

жерші

1042       

jerde

adrij

жерде

1043       

jergerü

urgrj

жерге қарай

1044       

jeri

irij

жері

1045       

jerine

ayirij

жеріне

1046       

jerke

aKrij

жерге

1047       

jeti

itj

жеті

1048       

jeti otuz

zTUitij

жеті отыз (27)

1049       

jetinči

Wtij

жетінші

1050       

Jeti

urtij

жеткізе

1051       

jetmis

smtj

жетпіс

1052       

jiče

aCij

жақсылап

1053       

jig

gij

Игі, жақсы

1054       

jime

amj

және

1055       

jinčü ögüz

zguuWij

Йенчү өзенді

1056       

jit

tij

жете

1057       

jiti

itij

жете

1058       

jügerü

urguj

жоғары

1059       

jügürti

itrguj

жүгіртті

1060       

jüküntür

ruOKuj

бағындыр, бас идір

1061       

jüküntürmis

smrOqj

бағындырған екен

1062       

jüz

zuj

жүз









Mustafa Buguçam29 Наурыз, 2019

Teşekkur ederiz

Уәлихан09 Маусым, 2020

Амансыздар! сіздерден сұрайтыным: сөздіктегі "j" әрібі қалай дыбысталады? мысалы "yurtïda" деген "йұртыда" болып оқылатынын білемін, ал "jetmis" деген "йетміс" болып оқылама? әлде "жетміс" болып оқылама? Осынай пайдалы сайыт жасаган сіздерге мың алғыс айтамын.

Алтынай 01 Желтоқсан, 2020

Сайтқа рахмет! Тарихи жәдігерлерді танып білуге көмегі зор. Әсіресе ғалымдарға !

Администратор26 Мамыр, 2021

Амансыздар! сіздерден сұрайтыным: сөздіктегі "j" әрібі қалай дыбысталады? мысалы "yurtïda" деген "йұртыда" болып оқылатынын білемін, ал "jetmis" деген "йетміс" болып оқылама? әлде "жетміс" болып оқылама? Осынай пайдалы сайыт жасаган сіздерге мың алғыс айтамын. Көне түрк бітік жазуында Й фонемасы бар. Ал қазіргі қазақ тіліндегі Ж фонемамен басталан сөздердің арғы төркіні Й болды. Көне түркше ЙЕТМІШ деп оқисыз!

Пікір қалдыру